اتصال محلی: اتفاق به قوت و اتفاق به طریقت(Contraantiscion and Antiscion )


در نجوم ایرانی، ارتباط میان دو کوکب بر اساس «نظرات» تعریف می‌شود؛ مانند قران، تثلیث، تربیع، تسدیس و مقابله. در کنار این موارد، نوع دیگری از ارتباط نیز وجود دارد که از آن با عنوان اتصال محلی یاد می‌شود. در اتصال محلی، دو کوکب یا متفق‌القوه هستند یا متفق‌الطریقه .

در این بخش، تمرکز ما بر توضیح مفهوم اتصال محلی است؛ اینکه به چه معناست، چه جایگاهی در احکام نجوم دارد، در سامانه به چه صورت نمایش داده می‌شود و چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در ادامه، برای توضیح مفهوم اتصال محلی به کتاب التفهیم (اثر ابوریحان بیرونی) رجوع می‌کنیم. در این بخش، محتوای کتاب را به‌صورت ساده‌تر و روان‌تر بیان خواهیم کرد تا معنا و کاربرد آن روشن‌تر شود. همچنین برای درک بهتر، توضیحات همراه با جدول ارائه می‌شود تا ساختار موضوع شفاف‌تر گردد. به این ترتیب هم معنا دقیق‌تر منتقل می‌شود و هم استناد به یک منبع معتبر تضمین خواهد شد.



جدول محاسبه اتفاق به قوت و اتفاق به طریق در کتاب التفهیم:


جدول اتفاق التفهیم



اتفاق به قوت (Contraantiscion):


برای توضیح درست این مفهوم، ابتدا باید به زایچه‌ی زیر توجه کنیم. در این زایچه لازم است خطی فرضی از برج حَمَل تا میزان ترسیم شود.



زایچه اتفاق به قوت



چنانچه این خط را به‌عنوان مبنا در نظر بگیریم، هر کوکب یا جرمی که در زایچه قرار گیرد، نقطه‌ای قرینه نسبت به خط فرضی یادشده خواهد داشت. حال اگر کوکبی در نقطه‌ای واقع باشد و در نقطه‌ی متقارن آن نسبت به خط فرضی، جرمی دیگر قرار گیرد، آن نقطه ، نقطهٔ متفِق به قوت با آن دلیل نامیده می‌شود.

چنان‌که در این تصویر زایچه نیز مشاهده می‌شود، سیارات زهره و مریخ در حالت تقارن قرار گرفته‌اند و بدین ترتیب، زهره متفِق به قوت با مریخ به شمار می‌آید.



اتفاق به قوت






اتفاق به طریقت (Antiscion):

محاسبه‌ی اتّفاق به طریقت مشابه با اتّفاق به قوّت است، با این تفاوت که محور مورد استفاده در آن متفاوت می‌باشد. در این حالت، محوری که مبنای محاسبه قرار می‌گیرد، محور سرطان ـ جدی است. همان‌گونه که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، اگر خطی فرضی میان برج سرطان و برج جدی ترسیم کنیم، تمامی اجرامی که در زایچه قرار دارند، نسبت به این خط فرضی دارای نقطه‌ی متقارن خواهند بود. حال چنانچه کوکبی در نقطه‌ای واقع شود و در نقطه‌ی متقارن آن نسبت به این خط، جرمی دیگر قرار داشته باشد، آن نقطه در اصطلاح، نقطه‌ی متفِق به طریقت با آن دلیل نامیده می‌شود.


زایچه اتفاق به طریقت





چنان‌که در تصویر زیر مشاهده می‌شود، در این زایچه ماه و مریخ در حالت تقارن قرار گرفته‌اند و از این‌رو، مریخ متفِق به طریقت با ماه محسوب می‌شود.



اتفاق به طریقت



شایان توجه است که این دو نوع اتصال با انظار پنج‌گانه تفاوت دارند. در این نوع اتصال، ممکن است دو کوکب متفِق به قوّت یا طریقت باشند، بی‌آن‌که میان آن‌ها نظری برقرار باشد. ازاین‌رو، وجود نظر میان دو کوکب، شرط لازم برای تحقّق این نوع اتّفاق به شمار نمی‌آید.






اگر می‌خواهید با نحوه نمایش نظرات در سامانه نه‌فلک آشنا شوید به صفحه <<بخش نظرات: تحلیل ارتباطات و جنبه‌های نجومی در زایچه>> مراجعه کنید.


دسته بندی مقالات